Schizotypowe zaburzenie osobowości to stan cechujący się ekscentrycznym zachowaniem i myśleniem, przypominającym pewne aspekty schizofrenii, lecz w mniejszym stopniu nasilone. Nie występują pełne omamy ani urojenia, które są charakterystyczne dla schizofrenii. Niemniej jednak, osoby z tym zaburzeniem mogą doświadczać nietypowych doświadczeń zmysłowych i dziwnych myśli. Osoby z tym zaburzeniem mogą wykazywać dziwaczne przekonania oraz trudności w nawiązywaniu bliskich relacji. Mogą przejawiać kreatywność, ale też mogą być społecznie wyizolowane. Co ciekawe, schizotypowe zaburzenie osobowości mimo bliskiego krańca schizofrenii jest uznane wciąż za zaburzenie osobowości w Amerykańskiej Klasyfikacji Zaburzeń Psychicznych DSM-5, a w europejskiej ICD-10 istnieje tylko jako odmiana schizofrenii, a nie zaburzenie osobowości jako tako. Dlatego też z tego powodu posłużymy się klasyfikacją tylko amerykańską do ustalenia szczegółowej diagnozy tego zaburzenia.

Kryteria diagnostyczne DSM-5 (muszą być spełnione 5 z 9):

nastawienia ksobne, z wyłączeniem urojeń odnoszących
dziwne wierzenia lub myślenie magiczne, które wpływają na zachowanie i są niezgodne z normami danej kultury (np. zabobony, wiara w jasnowidztwo, a w wypadku dzieci i nastolatków dziwaczne fantazje i zainteresowania)
niezwykłe doświadczenia zmysłowe, z uwzględnieniem złudzeń fizjologicznych
dziwne myślenie i mowa (np. niejasne, szczegółowe, metaforyczne, kunsztowne lub stereotypowe)
podejrzliwość i nastawienia paranoidalne
niedostosowany lub ograniczony afekt
zachowanie lub wygląd, które są dziwaczne, ekscentryczne albo osobliwe
brak bliskich przyjaciół lub powierników innych niż krewni pierwszego stopnia
nadmierny lęk społeczny, który nie znika wraz z zacieśnianiem znajomości i kojarzy się raczej z objawami paranoidalnymi, niż z negatywnymi sądami na swój temat.

Przyczyny

Przyczyny schizotypowego zaburzenia osobowości nie są w pełni zrozumiane, ale wiąże się je z czynnikami genetycznymi i środowiskowymi. Wczesne traumy, stres w okresie dojrzewania oraz nieprawidłowe funkcjonowanie mózgu mogą wpływać na rozwinięcie tego zaburzenia.

Inne współwystępujące zaburzenia

Osoby z schizotypowym zaburzeniem osobowości mogą mieć większe ryzyko współwystępowania z depresją, zaburzeniami lękowymi oraz zaburzeniami nastroju.

Akceptacja i zrozumienie

Ważne jest zrozumienie, że osoby z schizotypowym zaburzeniem osobowości mogą być niezwykle twórcze i wrażliwe, jednak ich doświadczenia i myśli mogą być trudne do zrozumienia przez osoby bez tego zaburzenia. Wspierające środowisko i terapia mogą pomóc w radzeniu sobie z wyzwaniami związanymi z tym zaburzeniem.

MB.

Sklep