Gdy zastanawiasz się nad poczuciem własnej wartości, wyobraź sobie swój umysł jako dom. Ten dom ma fundamenty, które stanowią kluczową część jego struktury.

Jakie elementy składają się na te fundamenty?

Przepracowane schematy:

Pierwszym fundamentem poczucia własnej wartości są przepracowane schematy powielane z dzieciństwa i naszych przeszłych doświadczeń życiowych. To nasze przekonania i nawyki myślowe wyniesione z przeszłości kształtują nasze poczucie własnej wartości. Rozpoznawanie i modyfikowanie negatywnych schematów, które dostaliśmy w pakiecie (najczęściej od rodziców), wydaje się jednym z najbardziej kluczowych aspektów w rozwoju swojej samooceny. Znalezienie źródła naszych zatrutych wzorców i wykształcenie nowych - bardziej korzystnych może być czasochłonne. Wymagać może również nierzadko pomocy ze strony terapeuty, ponieważ odkrycie swoich własnych nieświadomych schematów w pojedynkę może być co najmniej trudne lub nawet niemożliwe.

Pytania do refleksji:

Czy urodziłem się z przekonaniem o swojej wadliwości i mam to “od urodzenia”, czy może nabyłem to w okresie dorastania? Jeśli tak to kiedy?
Jeśli to, co myślę o sobie, jest warunkowane moimi doświadczeniami z przeszłości, to kogo to wadliwy głos jest w mojej głowie? Czy na pewno jest mój? Skąd on się tam wziął? Może to głos mojej matki lub ojca, który nie wierzył we mnie lub wiecznie mnie krytykował o najmniejsze potknięcia?
Może to, że muszę udowadniać innym i sobie swoją wartość, jest wewnętrznym przymusem, który “wdrukowali” w moją podświadomość moi rodzice, ponieważ nie byłem dla nich wystarczający taki jaki jestem?
Jeśli jestem wypadkową różnych schematów i wzorców, to jak mogę je oddzielić od tego kim chcę być i sam kształtować swoje życie w dowolnym przeze mnie kierunku?
W jakich sytuacjach życiowych najczęściej uaktywnia się mój schemat wadliwości i jak mogę świadomie wtedy się zatrzymać i podjąć wysiłek, by reagować bardziej adekwatnie i wspierająco dla siebie?

Ekspozycja na lęk i emocje:

Fundamenty domu poczucia własnej wartości obejmują również zdolność do konfrontacji z lękiem i emocjami. To poprzez zrozumienie i akceptację naszych uczuć możemy budować trwałe poczucie własnej wartości, a nie poprzez niekonstruktywne strategie do odwracania uwagi od tego, co nas boli lub przeraża. Kiedy częściej stosujesz unikanie i stare, szkodliwe strategie radzenia sobie oparte na np. agresji, wrogości do ludzi, dominacji, manipulacji, zbytniej uległości i posłuszeństwie, szukaniu uwagi i atencji ze strony innych, biernej agresji w postaci obrażania się i dąsania, nadmiernej stymulacji w używkach, internecie, jedzeniu, zakupach, izolacji czy uciekaniu w swój świat fantazji, w coraz mniejszym stopniu jesteś osobą, którą chcesz być.

Kiedy staramy się uciec przed wstydem i poczuciem wadliwości, gubimy cel życia. Tak wiele rzeczy, na których nam zależy i które cenimy, odchodzi w cień. Właśnie w taki sposób stajemy się podatni na przygnębienie i depresję.

Dbanie o siebie:

Trzecim fundamentem jest troska o siebie. Obejmuje to zarówno dbanie o swoje ciało, jak i umysł. Regularne opiekowanie się sobą, zarówno fizycznie, jak i emocjonalnie, jest niezbędne do budowania poczucia własnej wartości. Regularny sen, wysiłek fizyczny (nawet zwykły spacer), odpowiednia dieta, niekrzywdzenie swojego ciała nadmierną stymulacją, narkotykami, czy używkami. Czasem jednak dbanie o siebie oznacza zostanie w domu pod kołdrą (dla pracoholików i osób przesiąkniętych perfekcjonizmem), a czasem pójście na spacer lub rozpoczęcie nowego zobowiązania, które nam będzie służyć. Czasem dbanie o siebie polega jednak na byciu po prostu człowiekiem. Na pozwoleniu sobie na zjedzenie tego batonika lub pizzy oraz zrozumieniu, że to nie oznacza od razu zaprzepaszczenia zdrowego stylu życia.

Granice:

Kolejnym fundamentem poczucia własnej wartości są granice. Warto wiedzieć, kiedy powiedzieć "tak" i kiedy odmówić. To oznacza, że musisz umieć wyznaczać granice w relacjach z innymi, aby chronić swoje emocje i potrzeby. Czasem jednak asertywność oznacza odpuszczenie i pójście na kompromis. Stawianie granic powinno wynikać ze spokoju, pewności i życzliwości wobec siebie oraz innych, a nie z agresywnej chęci konfrontowania z innymi “za wszelką” cenę, tylko po to, by udowodnić swoją rację. Czasem lepiej mieć relację niż rację. A czasem możesz zachować jedno i drugie, jeśli będziesz przekonany o tym, że utrata racji wcale nie zagraża twojemu poczuciu własnej wartości.

Wartości:

Ostatnim elementem jest jasne określenie swoich wartości. Wartości stanowią wewnętrzny kompas, który kieruje naszymi wyborami i działaniami. Zrozumienie swoich wartości pomoże Ci żyć bardziej autentycznie i spójnie z samym sobą. Jeśli będziesz postępował w zgodzie ze swoimi wartościami, to będziesz wzmacniał swoje poczucie własnej wartości. Ważnym krokiem więc powinno być wyznaczenie swoich wartości, którymi chcemy się w życiu kierować, a następnie określanie na bieżąco celów, które nas będą prowadzić do realizacji naszych założeń.

Podsumowanie

Wszystkie te elementy tworzą fundamenty naszego psychicznego domu - poczucia własnej wartości. Staranne budowanie i pielęgnowanie tych fundamentów pozwoli Ci na stworzenie stabilnej i zdrowej struktury, która przetrwa nawet w trudnych chwilach. Pamiętaj, że jesteś wartościowy i zasługujesz na pełne, spełnione życie, niezależnie od tego, jakie przekonania wyniosłeś z domu lub jakie błędy w życiu popełniłeś. Żadna z tych rzeczy nie definiuje Cię jako niewartościowego człowieka.

Arkusz do określania swoich wartości

Jeśli chcesz otrzymać arkusz gotowy do druku do wyznaczania swoich wartości i celi z nimi związanymi na różnych obszarach życia zapisz się do mojego newslettera poniżej. Wraz z formularzem znajdziesz wraz z nim cały powyższy artykuł wraz z metaforą domu, którą stworzyłem. Całość będzie stanowić dla Ciebie kompas w rozwijaniu swojego poczucia własnej wartości.

Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę, bym wysłał Ci informację na temat swojego kursu z poczucia własnej wartości, który tworzę.