Zasady dobrej komunikacji w związku

Skuteczna komunikacja to umiejętność, którą da się wypracować. By lepiej komunikować się ze swoim partnerem warto przeanalizować zasady komunikacji w związku, czyli innymi słowy w jaki sposób komunikować się z partnerem i czego unikać.

Mateusz Grzesiak w swojej książce “Psychologia relacji” przedstawia następujące zasady komunikacji w związku partnerskim:

1. Jednoznaczność i precyzja

„Kochaj mnie!” to komunikat wieloznaczny. Brakuje mu precyzji, czyli można go odebrać na wiele sposobów. Efektem może być zupełnie odwrotny efekt od oczekiwanego. Dlatego w formowaniu komunikatu należy unikać wieloznaczności na rzecz jednoznaczności. Chcąc przekazać partnerowi komunikat o swojej potrzebie bycia kochanym przez niego zamiast mówić „Kochaj mnie!” lepiej stworzyć precyzyjne zdanie takie jak „Przytulaj mnie zawsze przed wyjściem do pracy i po powrocie z niej.” Zdanie skonstruowane musi być fizycznie wykonalne bo powiedzenie „Zmotywuj się” lub „Bądź bardziej czuły” jest na poziomie komunikatu niewykonalne bo jest niejednoznaczne. Zamiast mówić „Bądź bardziej czuły” lepiej powiedzieć „Przytulaj mnie codziennie rano i pisz mi raz dziennie miłego sms-a z pracy.” Zamiast „zmotywuj się” lepiej powiedzieć „Zacznijmy razem dwa razy w tygodniu aktywnie spędzać czas na bieganiu i jeździe na rowerze.”

2. Zawsze, wszędzie, nigdy

Słowa takie jak „zawsze”, „wszędzie” lub „nigdy” to generalizacje. Są dla partnera raniące i nieprawdziwe. Partnerzy w związkach w trakcie kłótni mają czasami tendencję do używania takich generalizacji. Są to pretensje destrukcyjne, bo mają na celu tylko zranienie drugą osobę i nic nie można z nimi zrobić. Nie przynoszą rozwiązania. Dlatego zamiast obwiniania się partnerzy powinni poszukiwać wspólnie rozwiązania. Partner zamiast generalizować „Ty nigdy mnie nie słuchasz!” powinien odwołać się do konkretnej sytuacji i zaproponować konstruktywne rozwiązanie „Wczoraj gdy wróciłeś z pracy do domu, chciałam porozmawiać o ważnej dla mnie rzeczy i odniosłam wrażenie, że mnie w ogóle nie słuchasz. Usiądź ze mną i poświęć mi chwilę następnym razem.”

3. Zachowanie, nie osoba

Mówienie o drugim człowieku jako o osobie na podstawie pojedynczych sytuacji jest kolejnym przykładem często używanej generalizacji. Zamiast odnosić się do partnera w sposób atakujący jego osobowość, lepiej zwrócić uwagę na jego konkretne zachowanie. Zachowanie w przeciwieństwie do osobowości jest dużo łatwiej zmienić. Zamiast mówić „Jesteś nieczuły” lepiej jest powiedzieć „Gdy wczoraj mnie odtrąciłeś jak chciałam się przytulić, poczułam się źle i smutno.”

4. Konstruktywna zmiana

Destrukcyjne opinie i krytykowanie drugiej osoby może przyczynić się tylko do kłótni i obniżenia wartości drugiej osoby. Ważne jest dlatego by tworzyć konstruktywne komunikaty do partnera, które skutkować będą pozytywną zmianą. Komunikat taki jak „Tobie już na mnie w ogóle nie zależy” będzie destrukcyjny i nie przyniesie za sobą żadnej zmiany. Natomiast komunikat „Ostatnio czuję, że się oddaliliśmy od siebie. Powinniśmy spędzić razem weekend tylko we dwoje.” będzie konstruktywny i skutkuje pozytywną zmianą.

5. Kontakt wzrokowy w trakcie słuchania

W trakcie rozmowy ważne jest by utrzymywać kontakt wzrokowy. Chodzi o pełne skupienie i pokazanie szczerego zainteresowania drugą osobą. Wzrok powinien być obecny i słuchający powinien śledzić to co mówi druga osoba. Zachowania takie jak uciekanie wzrokiem może być oznaką braku szacunku lub znudzenia.

6. Słuchanie bez przerywania

Gdy rozmówca mówi ważne jest by nie przerywać jego wypowiedzi. Można zacząć mówić dopiero wtedy gdy druga osoba skończy mówić. Tym sposobem partner powie wszystko to co chciał zakomunikować. Przerywanie może odbywać się z takim samym negatywnym skutkiem również na poziomie niewerbalnym, za pomocą mimiki, gestów i mowy ciała. Ludzie często mają tendencję do wyciągania wniosków w trakcie wypowiedzi drugiej osoby. Skutkuje to niestety takim samym negatywnym efektem jak w przypadku przerywania wypowiedzi drugiej osobie.

7. Zabawa przedmiotami

Zabawa przedmiotami takimi jak zegarek czy telefon w trakcie rozmowy są irytujące dla rozmówcy. Okazują brak zainteresowania i znudzenie. Dodatkowo odwraca uwagę rozmówcy od omawianego tematu obniżając jego skupienie.

8. Dawanie rad

Dawanie rad powoduje, że jedna osoba w rozmowie staję się nadrzędna a druga podrzędna. Wchodzenie w rolę doradcy, psychoterapeuty czy coacha nie jest rolą partnera w związku. Z drugiej strony nie oznacza to, że gdy partner poprosi o radę druga osoba powinna odmówić. Dzielenie się swoim doświadczeniem życiowym i pomysłami na rozwiązanie jakiegoś problemu jest wskazane gdy druga osoba naprawdę tego chce lub pyta o poradę partnera. Będąc natomiast w roli mentora bez prośby partnera o to może budzić opór. Każda rada może być rozpatrywana z perspektywy dobra interesu osoby radzącej, nawet jeśli radzący będzie miał merytorycznie rację. Ta sama rada uzyskana od specjalisty będzie przez daną osobę przyjęta, ponieważ profesjonalista nie jest stronniczy.

9. Szukanie powodów

Czasem ludzie w związku szukają powodów swojego cierpienia. Sięgają często do dalekiej przeszłości dopatrując się przyczyny w swoim dzieciństwie. Ważne jest by partnerzy nie obwiniali siebie szukając powodów tam gdzie nie powinni. Partnerzy powinni być skupieni na swoich emocjach i potrzebach, i na rozwiązaniu problemu. Doszukiwanie się przyczyn w nieodpowiednich miejscach to droga na skróty i zwalnia z próby rozwiązywania problemu z partnerem czy chęci zrozumienia sytuacji konfliktowej.

10. Atak

W komunikacie do partnera nie może być zawarta ocena ani atak. Ważne jest by osoba mówiła otwarcie i szczerze o swoich uczuciach i pomagała partnerowi otwierać się na rozwiązywanie problemów.

11. Wracanie do przeszłości

Wracanie do przeszłości jest pozbawione sensu, bo nie możemy jej już zmienić. Jedyne co człowiek może zmienić to przyszłość i wyciągnąć wnioski z przeszłości. Rozwiązaniem będzie skupienie się na tym co się dzieje „tu i teraz” i ułożeniu planu na wykreowanie swojej wspólnej przyszłości z partnerem.

12. Intymna atmosfera

Ostatnią zasadą i wskazówką Grzesiaka do komunikacji między partnerami w bliskim związku jest rozmowa w intymnej atmosferze. W dzisiejszych czasach jest wiele czynników zewnętrznych, które mogą zakłócić rozmowę, czyli tzw. dystraktory. Wszelkie dystraktory będą przyczyniały się do pogorszenia relacji i trudności związanych z poprawą komunikacji. Dlatego ważne jest by zadbać o rozmowę w sprzyjających do tego warunkach, gdzie partnerzy będą mogli bez skrępowania porozmawiać w intymnej atmosferze na wszelkie tematy.

Daniel Carnagie jako autor „Jak zdobyć przyjaciół i zjednać sobie ludzi” wpisał się w kanon skutecznej komunikacji międzyludzkiej i z łatwością możemy to odnieść do komunikacji w związku partnerskim.

Podstawowe zasady w kontaktach z ludźmi:

• Nie krytykuj, nie potępiaj i nie pouczaj

• Szczerze i uczciwie wyrażaj uznanie

• Wzbudź w innych szczere chęci

• Okazuj szczere zainteresowanie

• Bądź dobrym słuchaczem. Zachęcaj rozmówcę, aby mówił o sobie samym.

• Mów o tym, co interesuje twojego rozmówcę.

• Spraw, aby twój rozmówca poczuł się ważny i zrób to szczerze

• Unikaj kłótni

• Okaż szacunek do poglądów rozmówcy. Nie mów „Nie masz racji”

• Jeśli nie masz racji przyznaj to

• Nie przerywaj

• Przyjmuj szczerze punkt widzenia drugiej osoby

• Okaż zrozumienie i współczuj z myślami i pragnieniami rozmówcy

• Mów o swoich błędach zamiast krytykować

• Zadawaj pytania zamiast wydawać rozkazy

• Pochwal najmniejsze nawet osiągnięcie

• Zachęcaj do poprawy. Spraw, aby uwierzyli, że mogą się zmienić.

• Spraw, aby rozmówca z przyjemnością zrobił to, czego od niego oczekujesz.

Krytykowanie partnera

Krytykowanie wywołuje u drugiej osoby opór. Rani dumę, ego i wpływa negatywnie na poczucie wartości osoby krytykowanej, efektem czego wywołuje niechęć i odrzucenie. Krytykowanie lub pouczanie partnera wzbudza w chęć obrony i dąży tylko do powstania lub wzmożenia konfliktu zamiast jego rozwiązania. Krytykując nie motywujemy kogoś do zmiany, wręcz przeciwnie, wywołujemy w nim urazę i często odwrotny efekt od zamierzonego. „Akceptacji pragniemy tak bardzo, jak nienawidzimy potępienia.”, są słowa wypowiedziane kiedyś przez psychologa, prekursora i badacza nad zjawiskiem stresu, Hansa Selye. Zamiast krytykować i pouczać osoba powinna spróbować zrozumieć swojego partnera, zastanowić się dlaczego robi to co robi. Zachowanie to w przeciwieństwie do krytykowanie budzi sympatię, szacunek i pozytywne odczucia.

Jak chwalić partnera

Filozof John Dewey powiedział kiedyś, że w naturze człowieka leży „żądza bycia ważnym”. Oznacza to, że każdy z nas lubi być doceniani. Istnieje natomiast znacząca różnica między pochwałą a pochlebstwem. Pochwała jest szczera a pochlebstwo jest puste i próżne i ma najczęściej na celu podlizanie się tylko drugiej osobie. Często partnerzy skupiają się w większości czasu na sobie. Wyjście poza myślenie tylko o sobie i zaczęcie szukać pozytywnych, i dobrych rzeczy w drugiej osobie sprawi, że partner nie będzie musiał uciekać się do fałszywych pochlebstw, bo jego uznanie będzie szczere i niewymuszone. Warto pamiętać, by pochwalić partnera nawet za drobne osiągnięcia, pokazać mu swoje szczere uznanie i aprobatę. Podsumowując, zamiast skupiać się tylko na sobie i swoich potrzebach warto zacząć zauważać zalety swojego partnera i szczerze mu o tym powiedzieć, pokazując swoje uznanie.

Jak wzbudzić w partnerze szczere chęci

Wzbudzić szczerą chęć w partnerze możemy poprzez rozmawianie na tematy związane z nim i o tym czego on chce. Drugą ważną rzeczą wpływającą na ten czynnik jest przyjmowanie punktu widzenia drugiej osoby. Gdy osoba przyjmuje punkt widzenia drugiej osoby i wzbudza w niej chęć do zrobienia czegoś to musi mieć szczere intencje by jego zachowanie nie zostało odebrane jako manipulacja.

Partner w relacji powinien unikać skupiania się tylko i wyłącznie na sobie. Poprzez pokazanie szczerego zainteresowania sprawami i uczuciami swojego partnera wzbudza w nim pozytywne uczucia, budując jednocześnie więź między nimi. Z okazywaniem szczerego zainteresowanie wiążę się bycie dobrym słuchaczem. Ważne jest by partner aktywnie słuchał drugiej osoby i był obecny. „Słyszenie” to nie to samo co „słuchanie”. „Słyszenie” sprowadza się do odbierania informacji od drugiej osoby, niekoniecznie szczerze interesując się jego sprawami, często błądząc myślami gdzie indziej. „Słuchanie” natomiast sprowadza się do bycia obecnym i szczerego zainteresowania swoim partnerem. Poprzez interesowanie się swoim partnerem i zadawanie mu takich pytań na które partner odpowie z przyjemnością, zwiększy się tylko bliskość i więź między partnerami. Fakt szczerego zainteresowania się drugą osobą, może podkreślić też chęć rozmawiania na tematy, które interesują drugą osobę. Partner się otwiera, z chęcią opowiada jak minął mu lub jej dzień. A fakt, że partner będzie dopytał i z chęcią rozmawiał np. o tym jak podobają się jej partnerce nowe zajęcia taneczne, na które się zapisała, może tylko bardziej ją ucieszyć i wzbudzić jej sympatię do niego.

Wspólne budowanie poczucia własnej wartości

Wspólne budowanie własnego poczucia wartości to bardzo ważny element w budowaniu relacji partnerskiej. Wpływa to też na lepszą komunikację między partnerami, gdy będą sprawiać, że czują się ważni dla siebie nawzajem. Ważne jest by nie robić to tylko przez „suche” i „puste” komplementy. Często nasze działania i mowa ciała mówią więcej niż niejedno słowo i komplement. Przy każdym działania najważniejsze jest to by nasza intencja była szczera i nie była kierowana zewnętrznymi pobudkami lub chęcią zyskania czegoś.

Oto przykładowa lista działań, które mogą przyczynić się do poprawy relacji w kwestii wzbudzania poczucia ważności w partnerze:

• robienie okazjonalnych i symbolicznych prezentów,

• pamiętanie o rocznicach,

• spontaniczne niespodzianki np. wysłanie kwiatów do pracy lub odebranie partnera/partnerki z pracy

  samochodem

• pokazywanie swojego uczucia poprzez dotyk, częste przytulanie, czułe spojrzenie,

• troska o drugą osobę, martwienie się o partnera, ale nie w sposób zaborczy

• podkreślanie kobiecości lub męskości swojego partnera,

• upewnianie go lub ją o jego lub jej atrakcyjności w oczach partnera

• mówienie o tym co nam się podoba w drugiej osobie, uwzględniając nie tylko aspekty fizyczne, ale również osobowościowe, związane z inteligencją, zachowaniem, spontanicznością, temperamentem, poczuciem humoru itd.

Unikanie kłótnie to najlepsze rozwiązanie

Unikanie kłótni to najlepsze rozwiązanie, by w niej zwyciężyć. Konflikt i kłótnia w związku partnerskim często może przerodzić się w awanturę, krytykę i niekonstruktywną wymianę zdań nieprowadzących do rozwiązania konfliktu. W relacjach międzyludzkich należy unikać kłótni. Proces powstawania kłótni zaczyna się od różnicy zdań. Oto przykładowy diagram w jaki sposób można uniknąć kłótni z partnerem.

Czynniki, które wpływają na dobre warunki do rozmowy

Jak przekonać partnera do swojej racji

W przypadku gdy osoba ma rację i chcę o tym przekonać swojego partnera nie powinna tego robić w sposób ofensywny i narzucający swoje zdanie. Takie zachowanie wywoła tylko w parterze opór, czyli tzw. efekt reaktancji. Partner pokazując swoją rację powinien najpierw wysłuchać drugą osobę nie przerywając jej. Potem może zacząć subtelnie i delikatnie przedstawiać swój punkt widzenia i pokazywać jego zalety najlepiej poprzez zadawanie odpowiednich pytań np. „Nie uważasz, że oszczędzając teraz pieniądze będziemy mogli mieć cudowne wakacje i w między czasie oboje postaramy się o zdobycie dodatkowych środków by zrobić remont mieszkania?”. Partner nie powinien zapominać o punkcie widzenia drugiej osoby. Poprzez znajdywanie zalet w zdaniu partnera wzbudzi on w nim zaufanie i otworzy go na swoją propozycję np. „Podoba mi się twój pomysł. Odpoczynek w wakacje w hotelu nad plażą naprawdę by nas zrelaksował i pomógł się odstresować. Co jednak byś powiedziała...?” Pytanie o zdanie partnera, podkreślenie zalet propozycji partnera i subtelna propozycja swojego punktu widzenia z przedstawieniem zalet to jedna z propozycji na przedstawienie partnerowi swojej racji bez narzucania jej. W całym tym procesie ważne jest by pamiętać o tym, że komunikacja w związku partnerskim to nie walka, manipulacja czy używanie na sobie technik wywierania wpływu w celu osiągnięcia czegoś. Naturalną koleją rzeczy jest, że partnerzy w związku oddziałują na siebie i wywierają na siebie wpływ, czasem świadomie, czasem podświadomie. Najważniejszą jednak zasadą jest by kierowała nimi szczera i uczciwa intencja, wtedy nie będzie można powiedzieć że partner manipuluje drugą osobą.

„W porządku, możesz wyjść z koleżankami dzisiaj wieczorem na imprezę. Nie mam nic przeciwko, przecież każdy z nas jest wolnym człowiekiem. Nie mam zamiaru cię ograniczać. A swoją drogą, przypomniałem sobie że mam zaproszenie do Magdy na domówkę dzisiaj, do tej o którą pytałaś w zeszłym tygodniu. Pójdę, bo przecież nie będę siedział sam.” – To przykład manipulacji wynikającej z zaborczości. Takie zachowanie wywoła w partnerze dysonans poznawczy, czyli sprzeczne uczucia. Z jednej strony dostała „pozwolenie” by wyjść z koleżankami, ale z drugiej strony gdy pójdzie to wie, że jej partner pójdzie na domówkę do dziewczyny o którą wcześniej była zazdrosna. Jest to zachowanie toksyczne i nie wynikające z troski czy szczerych intencji.

„Jasne, że możesz iść na imprezę z koleżankami. Daj mi tylko znać proszę jak wrócisz cała do domu. Jak się obudzę i przeczytam sms-a od ciebie to będę spokojniejszy. Myślisz, że jest możliwość byśmy razem w najbliższym czasie gdzieś razem poszli się pobawić? Może być również z twoimi koleżankami. Brakuję mi tego trochę.” – To przykład dobrego komunikatu wynikającego z troski i szczerej intencji. W drugiej połowie zdanie pojawia się pytanie o możliwość wspólnego wyjścia i pokazanie swojej potrzeby związanej z tym – „Brakuję mi tego”. Zachowanie to nie wzbudza oporu, wręcz przeciwnie, otwiera partnera i budzi w nim pozytywne uczucia.

Empatia to fundament każdego związku partnerskim

Empatie okazuje się drugiej osobie poprzez zrozumienia, przyjmowanie jej punktu widzenia i współodczuwanie z nią.

Przyznawanie się najpierw do swoich słabości i błędów zanim zacznie się je wytykać innym osobą wzbudza zaufanie. I zamiast wytykać drugiej osobie błędy i wydawać rozkazy zdecydowanie lepiej jest zadawać pytania. Przykładem będzie następujący komunikat „Wiem, że ostatnio cię zaniedbywałem, rzadko bywałem w domu i nie okazywałem ci zainteresowania takiego jakie byś chciała. Żałuję tego i chcę to w tym momencie zmienić. Nie uważasz, że moglibyśmy razem popracować nad tym? Pomogłoby mi gdybyś, częściej okazywała mi też wsparcie poprzez docenianie tego co robię. Co o tym myślisz?”

Dlaczego pochwały i docenianie partnera jest takie ważne

Bardzo ważne są pochwały i docenianie partnera za nawet najdrobniejsze rzeczy i osiągnięcia. Poczucie wartości partnera rośnie i relacja partnerów nabiera na sile i trwałości. W zachęcaniu partnera do poprawy świetnie sprawdza się zjawisko samospełniającej się przepowiedni. Traktowanie partnera z przekonaniem, że osoba ta jest w stanie osiągnąć co chce lub poradzić sobie z trudnościami w rzeczywistości sprawia, że partner zaczyna wierzyć w siebie i kreować swoją rzeczywistość w pozytywny sposób. Partner może zacząć dostrzegać rozwiązania, których wcześniej nie widział. W wypadku gdy chcemy zachęcić kogoś do poprawy dużo lepiej jest użyć komunikatu „Wierzę w ciebie. Jesteś inteligentnym i bardzo zaradnym facetem. Wiem, że jesteś w stanie z łatwością przestać tak dużo pić i spędzać radośnie czas nie pijąc jak kiedyś.” niż „Weź się w garść” który prowokuje, wzmaga opór i nic nie wnosi poza wieloznacznym komunikatem. Sprawianie by partner zrobił coś z przyjemnością to nic innego jak pokazywanie mu korzyści płynących z podjęcia jakiegoś działania. Gdy osoba dostrzeże zalety podejmie działanie z przyjemnością i łatwością, i chętniej do niego wróci. Sprzątanie mieszkania nie musi być nieprzyjemne i powodem do kłótni. W wielu czynnościach można znaleźć zalety. Sprzątając mieszkanie partnerzy mogą puścić swoją ulubioną muzykę i wspólnie tańczyć dobrze się bawiąc sprzątając razem mieszkanie.

Słuchanie siebie a słuchanie partnera

Słuchanie swojego partnera, dostrzeganie jego potrzeb i emocji to niewątpliwie fundament każdego związku, którym jest empatia. Słuchanie jednak siebie, swojego ciała, swoich myśli i emocji to niewątpliwie czynnik również fundamentalny i nie tylko ze względu na lepszą komunikację z partnerem, ale również ze względu na lepszą komunikację z samym sobą. Efektem ubocznym lepszej komunikacji intrapersonalnej jest lepsza komunikacje interpersonalna z innymi. Dlatego ważne jest by słuchać swojego ciała i sygnałów, które od niego dostajemy. Wszelkie objawy psychosomatyczne jak ścisk żołądka, przyspieszona akcja serca, ścisk w klatce piersiowej, ból głowy i inne wywołane stresem to sygnał by rozpocząć introspekcję, czyli wgląd w siebie. Jeśli objaw jest spowodowany stresem to warto zastanowić się skąd bierze się dana dolegliwość, jakie jest jej źródło, a następnie dać sobie czas na refleksję dlaczego tak się dzieje.

Tłumienie negatywnych emocji

Tłumienie i wypieranie negatywnych emocji nie przynosi niczego dobrego, wręcz przeciwnie, przynosi wiele negatywnych konsekwencji nie tylko psychicznych, ale też zdrowotnych. Wyrażanie siebie nie powinno jednak polegać na aktach agresji i wybuchów emocji w celu rozładowania wewnętrznego napięcia. W dobrym wyrażaniu siebie ważna jest harmonia i spokój. Komunikaty muszą być pełne i wyrażające to co partner czuje. W pomocy w pracy nad własną osobą pomaga medytacja, podczas której osoba ma czas na wgląd w swoje emocje, zapanowanie nad nimi i nauczenie się lepszego harmonijnego sposobu funkcjonowania.

Dziękuję za przeczytanie <3

Michał

---