Zaburzenie osobowości histerycznej - Kulisy dramatu
Freudowska histeria
Termin "histeryczny" jest pojęciem historycznym, które pierwotnie zostało użyte w psychiatrii dla opisania niektórych zaburzeń psychologicznych u kobiet, które manifestowały się przez wystąpienie różnorodnych objawów somatycznych (fizycznych) bez wyraźnej przyczyny organicznej. W przeszłości termin ten był często używany w odniesieniu do objawów somatycznych, takich jak drgawki, paraliże, ślepotę czy głuchotę, które nie miały oczywistej przyczyny medycznej.
Obecnie termin "histeryczny" jest rzadko stosowany jako diagnoza psychiatryczna, a zamiast tego używa się bardziej precyzyjnych terminów, takich jak "zaburzenia somatoformiczne" czy "zaburzenia konwersyjne". Istnieje również szerokie spektrum różnych przyczyn i czynników, które mogą prowadzić do objawów somatycznych bez wyraźnego podłoża organicznego.
Freudowska histeria natomiast to termin odnoszący się do koncepcji zaburzenia psychicznego rozwiniętej przez Sigmunda Freuda w początkach psychoanalizy. Freud badał pacjentki, które wykazywały różnorodne objawy fizyczne bez oczywistej przyczyny organicznej. Przykłady takich objawów to utrata czucia, porażenie, trudności w oddychaniu czy zaburzenia mowy.
Według Freuda, histeria miała korzenie w nieświadomych konfliktach i popędach seksualnych, które były tłumione i przenoszone na ciało jako objawy somatyczne. Twierdził, że te konflikty i popędy były wynikiem traum lub frustracji z okresu dzieciństwa i dziecięcych doświadczeń seksualnych.
Freud skupił się na analizie tych pacjentek, wykorzystując techniki takie jak swobodne skojarzenia, interpretacje snów i analizę oporu, aby odkryć przyczyny nieświadomych konfliktów. Twierdził, że poprzez rozwinięcie wglądu w te nieświadome procesy, pacjenci mogli uzyskać ulgę od objawów histerii.
Zaburzenie somatomorficzne a konwersyjne
Zaburzenie somatomorficzne i zaburzenie konwersyjne są dwoma różnymi kategoriami zaburzeń, choć mogą mieć pewne podobieństwa. Oto główne różnice między nimi:
W przypadku zaburzenia somatomorficznego występują silne objawy fizyczne bez medycznego wyjaśnienia, takie jak ból, dyskomfort, zmęczenie czy zaburzenia funkcji narządów. Zaburzenie konwersyjne, natomiast, charakteryzuje się występowaniem objawów neurologicznych lub fizycznych, takich jak utrata czucia, porażenie, drżenie, niewydolność ruchowa czy zaburzenia mowy.
W zaburzeniu somatomorficznym objawy fizyczne wynikają z nadmiernej koncentracji na nich oraz przekonania o ich powadze, ale nie ma konkretnych podstaw medycznych. Natomiast w zaburzeniu konwersyjnym objawy wynikają z reakcji psychicznej na stres lub konflikty emocjonalne, a nie z organicznych przyczyn.
Zaburzenie somatomorficzne jest często związane z silnym napięciem emocjonalnym, somatyzacją emocji lub lękiem. Zaburzenie konwersyjne odnosi się do mechanizmu obronnego, w którym emocje lub konflikty są przekształcane w objawy fizyczne, jako forma "przeniesienia" nieświadomych konfliktów.
Zaburzenie somatomorficzne jest obecnie diagnozowane jako zaburzenie somatyzacyjne w klasyfikacji DSM-5 (Diagnostyczny i Statystyczny Podręcznik Zaburzeń Psychicznych), podczas gdy zaburzenie konwersyjne zostało usunięte jako oddzielna kategoria i nie ma już osobnego rozpoznania.
Warto podkreślić, że diagnoza i różnicowanie tych zaburzeń może być skomplikowane i wymaga oceny przez lekarza psychiatrę lub innego specjalistę ds. zdrowia psychicznego.
Histeryczność jako histrioniczny neurotyzm
Warto jednak zaznaczyć, że pojęcie histeryczności wciąż jest używane do opisania neurotycznego typu osobowości histrionicznej, który charakteryzuje się:
Ograniczoną, powściągliwą emocjonalnością
Ekshibicjonizmem o charakterze seksualnym i potrzebą miłości
Dobrą kontrola impulsów
Subtelną, pociągającą kokieterią
Ambicją i skłonnością do rywalizacji
Dojrzałymi, trójkątnymi relacjami z obiektem
Zdolnością do tolerowania rozłąki z obiektem miłości
Surowym superego i obsesyjnymi mechanizmami obronnymi
Seksualnymi pragnieniami związanymi z przeniesieniem, które rodzą się powoli, a pacjent uznaje, że są nierealistyczne
Więcej na ten temat opisałem i wyjaśniłem (łącznie z powyższymi wskaźnikami) w artykule o histrionicznym zaburzeniu osobowości.
MB
Już teraz zdobądź niezbędną wiedzę i narzędzia oraz zrób krok w kierunku rozwoju swojej praktyki!
